Το «Άβατο» του Αγίου Όρους μια απαγόρευση 15 αιώνων - Του Τάσου Κοντογιαννίδη*

akontogiannidis@yahoo.gr

Η Μοναστική Πολιτεία του Αγίου Όρους, το Αυτοδιοίκητο και Αυτόνομο Τμήμα του Ελληνικού κράτους, ανήκει πολιτικά στο υπουργείο Εξωτερικών και θρησκευτικά στο Οικουμενικό Πατριαρχείο Κ/Πόλεως. Σ’ αυτό το Τμήμα υπάρχει το «άβατο», δηλαδή η απαγόρευση εισόδου γυναικών, από την εποχή του Ιουστινιανού και καθιερώθηκε με Νεαρά ( Νόμο) το 539:

«… ουκ εισελεύσεται δε γυνή παντελώς εις ανδρικόν μοναστήριον, ούτε ανήρ εις γυναικείον».

Την απαγόρευση, εσέβοντο ακόμα και οι Τούρκοι αγάδες που άφηναν κατά τις επισκέψεις, το χαρέμι τους στις Καρυές… «΄Αβατον, αδιόδευτον, ακατόπτευτον εις θήλεα πρόσωπα». Και βεβαίως αυτό δεν είχε σχέση με την υποτίμηση της γυναίκας, αλλά την προστασία και τον σεβασμό του μοναχισμού στους πειρασμούς.

Την συνταγματική κατοχύρωση του «αβάτου» σεβάστηκαν με κοινή τους δήλωση οι Υπέξ της Ευρωπαϊκής Κοινότητας με μοναδικές παραφωνίες τις γυναίκες υπουργούςεξωτερικών Σουηδίας και Φινλανδίας, αλλά και κάποιες ημέτερες ευρωβουλευτίνες για να γίνουν γνωστές από το θόρυβο που προκαλούσαν… Ακόμα και το Ευρωκοινοβούλιο υιοθέτησε το «άβατο» με ψήφους 277 υπέρ, 255 κατά και 15 λευκών.

Σύμφωνα με τα θρυλούμενα, η πρώτη παραβίαση του «αβάτου» έγινε το 1346 από τη σύζυγο του ηγεμόνα των Σέρβων Στεφάνου Δουσάν, Ελένη, χωρίς όμως να μπεί στη σερβική μονή Χιλανδαρίου. Επίσης, η σύζυγος του Άγγλου πρεσβευτή στην Κ/πολη Στράτφορντ Κάνινγκ επισκέφθηκε κατ’ εξαίρεση το 1850 το Αγιον Όρος, την υποδέχτηκαν οι μοναχοί, αλλά μετά ο πατριάρχης Άνθιμος με επιστολή του της 18-12-1854, κατανοούσε τους λόγους εξαίρεσης, αλλά συνιστούσε αυστηρά να μην επαναληφθεί.

Αναφέρεται ακόμα παραβίαση από την εκλεγείσα το 1930 μίς Ευρώπη Αλίκη Διπλαράκου, η οποία επιβαίνουσα φιλοξενούμενη σε θαλαμηγό εφοπλιστή, έπιασε σε αγιορείτικο λιμάνι με τη βοήθεια μοναχού. Δύο άλλες περιπτώσεις που παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, είναι μιας γαλλίδος δημοσιογράφου και μίας Ποντίας από τη Θεσσαλονίκη.

Η ζωηρή γαλλίδα δημοσιογράφος Μαρίζ Σουαζί, ισχυρίστηκε ότι το 1929, μπήκε ντυμένη ανδρικά στο Άγιο Όρος, έμεινε ένα μήνα και όταν γύρισε στην πατρίδα της, έγραψε όλες τις εμπειρίες που αποκόμισε στο βιβλίο της «Un mois avec les hommes» (ένα μήνα με τους άνδρες στο Αγιον Όρος), γράφοντας για «βιτσιόζο» καλόγερο που επιθυμούσε πάντα έρωτα, για πειρασμούς και για ένοχες συνειδήσεις…

Ρεπόρτερ της εφημερίδας «Μακεδονία» πήγε αργότερα στη Μοναστική Πολιτεία και συνομιλώντας με καλόγερους πήρε την εξής απάντηση: « Είναι φαντασιόπληκτη, θα είδε το Αγιον Όρος μόνο από το βαπόρι. Έπειτα, πώς είναι δυνατόν μια νεαρά και νοστιμούλα, επιρρεπής εις περιπετείας, να παραμείνει έστω και μίαν ημέρα άγνωστη υπό οιανδήποτε μετεμφίεσιν, εν μέσω πεντακισχιλίων ζωηρών γεροδεμένων καλογήρων, ίνα μη εμβάλη αυτούς… εις πειρασμόν; Και θα έμενεν αλώβητος επι ένα μήνα;».

Η δεύτερη περίπτωση αναφέρεται σε θαρραλέα Πόντια από τη Θεσσαλονίκη το 1953. Ιδού τι αναφέρει σχετικό ρεπορτάζ της εφημερίδας «Εμπρός».

«Παρά τας επισήμους διαψεύσεις του υπουργού Βορείου Ελλάδος κ. Στράτου, αποκαλύπτομεν σήμερον ότι πράγματι παρεβιάσθη το άβατον του Αγίου Όρους. Τούτο όμως δεν συνέβη ως ανεγράφη υπό γυναικών – συνέδρων του Βυζαντινολογικού συνεδρίου, αλλά υπό της νεαράς Μαρίας Ποιμενίδου 22 ετών, ήτις εισήλθεν μετά των συνέδρων, ντυμένη ανδρικά, παρέμεινεν επι τριήμερον, από την Παρασκευή 17-4-1953 έως και την Κυριακή 19 Απριλίου, επισκεφθείσα τας περισσοτέρας μονάς. Ως εδήλωσεν, από πολλού χρόνου είχεν σχεδιάσει την «καταπάτησιν του Αγίου Όρους» φλεγόμενη υπό της επιθυμίας να ίδη αυτοπροσώπως κατά ποίον τρόπον διάγουν τον βίον οι μοναχοί».

Το εγχείρημα της Μαρίας Ποιμενίδου, στάθηκε αιτία να ψηφισθεί δυο μήνες μετά, στις 12 Ιουλίου της ίδιας χρονιάς, το Ν.Δ. 2623/1953 που προέβλεπε για τους παραβάτες φυλάκιση έως ένα έτος.

*Ο κ. Τάσος Κοντογιαννίδης είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας

To άρθρο δημοσιεύτηκε στη Real News στις 17-4-2011

Φωτο: Μοναστική πολιτεία του Αγίου Όρους