Μαξ Βαν Ντερ Στουλ: μια ταραγμένη σχέση - Του Τάκη Μίχα

Διαβάζοντας τις δηλώσεις των  κ.Παπανδρέου και  κ.Παπούλια  θα κατέληγε κανείς στο συμπέρασμα ότι ο προσφάτως αποθανών  Ολλανδός σοσιαλδημοκράτης Μαξ Βαν Ντερ Στουλ ήταν ιδιαίτερα αγαπητός στην Ελλάδα. Όμως η πραγματικότητα είναι πολυσύνθετη.

Η σχέση της Ελλάδας με τον μακαρίτη πέρασε από τρεις φάσεις:

Στην πρώτη φάση, επί Χούντας τον μίσησε το καθεστώς αλλά τον συμπάθησε ο λαός. Αυτό οφείλετο στο γεγονός ότι Μαξ Βαν ντερ Στουλ, ως υπουργός εξωτερικών της χώρας του πρωτοστατούσε στην προσπάθεια να απομονωθεί το καθεστώς των συνταγματαρχών στην Ευρώπη.

Στην δεύτερη φάση τον αγκάλιασε τόσο το καθεστώς όσο και ο λαός. Είμαστε στην Μεταπολίτευση. Η πολιτεία απονέμει, με την πλήρη λαϊκή αποδοχή το 1977 στον Ολλανδό πολιτικό το παράσημο του Τάγματος του Φοίνικος για την δραστηριότητα του κατά την διάρκεια της δικτατορίας.

Στην τρίτη φάση ψυχράθηκε τόσο με το καθεστώς όσο και με ένα μεγάλο τμήμα της κοινής γνώμης. Είμαστε τώρα στα τέλη της δεκαετίας του 90. Ο Ολλανδός πολιτικός είναι ύπατος αρμοστής για τις εθνικές μειονότητες στον ΟΑΣΕ. Οι απόψεις που εκφράζει σχετικά με την ελληνική πολιτική για τις μειονότητες δεν συνάδουν με τις κρατούσες στην Ελλάδα απόψεις. Αίφνης η ελληνική κοινή γνώμη ανακαλύπτει  ότι, όπως γράφει ο Ρ.Σωμερίτης στο ΒΗΜΑ «ο Βαν ντερ Στούλ είχε γίνει «ανθέλλην», «σκοπιανός» και τούρκος»

Δημοσιεύουμε  αποσπάσματα από ένα κείμενο που είχε γράψει ο αξιωματούχος του ΟΑΣΕ τα τέλη της δεκαετίας του 90, στο οποίο διαφαίνονται οι  προβληματισμοί  του για την ελληνική πολιτική:

«Τις τελευταίες εβδομάδες από διάφορες πλευρές μου ζήτησαν να εκφράσω την γνώμη μου για την συζήτηση που γίνεται στην Ελλάδα σχετικά με το θέμα των εθνικών μειονοτήτων. Θα ήθελα να πω τα εξής:

Στις 28 Ιουνίου 1990 η τότε Κυβέρνηση της Ελλάδας υπό τον κύριο Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, μαζί με τις κυβερνήσεις των άλλων κρατών που συμμετείχαν στον ΟΑΣΕ (τότε ΔΑΣΕ) συμφώνησαν στο Κείμενο της Συνάντησης της Κοπεγχάγης της Συνδιάσκεψης της Ανθρώπινης Διάστασης του ΟΑΣΕ. Το κείμενο της Κοπεγχάγης δεσμεύει τις κυβερνήσεις μεταξύ άλλων να παρέχουν στα άτομα που ανήκουν σε εθνικές μειονότητες, το δικαίωμα να εκφράσουν, διατηρούν και αναπτύξουν ελεύθερα την εθνοτική, πολιτιστική, γλωσσική και θρησκευτική τους ταυτότητα, τόσο ατομικά όσο και μαζί με άλλα μέλη της ομάδας τους και να διατηρούν και να αναπτύσσουν τον πολιτισμό τους σε όλες τις πτυχές του, να διακηρύσσουν και να ασκήσουν την θρησκεία τους και να ιδρύσουν και να διατηρούν οργανώσεις ή ενώσεις.

Η συζήτηση των τελευταίων εβδομάδων στην Ελλάδα, πάνω στο θέμα των εθνικών μειονοτήτων, μου δίνει την εντύπωση ότι υπάρχει κάποια σύγχυση ως προς τις δεσμεύσεις που ενέχει το Κείμενο της Κοπεγχάγης. ..Μια  παρεξήγηση είναι ότι μια μειονότητα προκειμένου να αποκτήσει ή να απολαμβάνει τα δικαιώματα που αναφέρονται στο Κείμενο της Κοπεγχάγης, πρέπει να αναγνωρίζεται επίσημα  από το Κράτος. Το κείμενο της Κοπεγχάγης  διευκρινίζει ότι αυτό δεν είναι απαραίτητο. Η παράγραφος 31 αναφέρει μεταξύ άλλων ότι «τα άτομα που ανήκουν σε εθνικές  μειονότητες έχουν το δικαίωμα να ασκήσουν πλήρως  και αποτελεσματικά  τα ανθρώπινα τους δικαιώματα και τις βασικές τους ελευθερίες, χωρίς καμία διάκριση και με πλήρη ισονομία». Οι ίδιες αρχές της μη-διάκρισης και της ισονομίας ισχύουν σύμφωνα με το άρθρο 14 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα…

Τέλος, φαίνεται ότι υπάρχει κάποια σύγχυση για την σχέση ανάμεσα στην Συνθήκη της Λωζάννης του 1923 και το Κείμενο της Κοπεγχάγης. Η Συνθήκη της Λωζάννης (Αρθρο 45) αναφέρεται στα θρησκευτικά δικαιώματα της «μουσουλμανικής μειονότητας» στην Ελλάδα. Ομως, αυτό δεν σημαίνει ότι το Κείμενο της Κοπεγχάγης δεν έχει σημασία για άτομα που ανήκουν στην μουσουλμανική μειονότητα στην Ελλάδα. Μέσα στην ευρύτερη θρησκευτική ομάδα υπάρχουν μικρότερες ομάδες με μια δική τους εθνοτική ή γλωσσική ταυτότητα, όπως Τούρκοι, Ρομά και Πομάκοι, για τους οποίους ισχύουν οι διατάξεις του Κειμένου της Κοπεγχάγης.»

Protagon.gr